Grenzen: 1817: Een kanonschot afstand

Naast de naam roept ook de ligging van Siebengewald, in een punt van de grens, regelmatig vragen op.
De Noordlimburgse grens loopt parallel aan de Maas, op zo'n 3 km afstand, maar Siebengewald ligt in een punt van de grens, op wel 6 km! Hoe komt dat?
Het meest gehoorde antwoord op die vraag is: dat komt omdat Siebengewald geruild is voor grondgebied dat nog verder in Duitsland lag. Dat klopt ten dele.
Het grensverloop bij Siebengewald is altijd ingewikkeld geweest: het dorp lag op een soort drielandenpunt van Afferden, Weeze en Goch, waarbij zowel Afferden als Weeze exclaves bezaten op andermans gebied.
Na de Franse tijd werd het Koninkrijk Nederland gecreëerd, dat een nieuwe grens kreeg met het Koninkrijk Pruisen. Pruisen strekte zich voor de Franse tijd veel verder naar het westen uit, tot en met Venray en Horst. De kaart hiernaast (van 1790) toont met blauwe rand het Pruisisch-Gelderse Overkwartier, en in geel het eveneens Pruisische Kleef.
Het Overkwartier besloeg het huidige Noord-Limburg t/m Afferden (en Middelaar als exclave), terwijl Gennep (met Oeffelt), Heijen en Mook onder Kleef vielen. (Maar Groesbeek bijvoorbeeld hoorde bij het 'Staatse' deel van Gelderland.)
Op het Congres van Wenen vonden de andere landen dat Pruisen maar een eindje van de Maas moest blijven, minimaal op de bekende kanonschot-afstand (800 rijnlandse roeden, ca. 3000 m). Daarom loopt de landsgrens zo mooi evenwijdig aan de Maas. Daarmee werd het Overkwartier ongeveer in tweeën gedeeld, terwijl Kleef Gennep en Mook moest afstaan.
Er werd ook bepaald dat bestaande gemeenten (in de Franse tijd zijn de heerlijkheden opgeheven en vervangen door "mairies", gemeenten) op de oostoever van de Maas intact bleven.
Van oudsher liep de grens van de heerlijkheid Afferden tot aan het klooster Gaesdonck, bij de huidige grensovergang, en dat bleef dus zo. Deze bepaling zorgde ook voor een afwijkende grens bij Ottersum/Ven-Zelderheide.

Maar er is wel degelijk geruild ook. De complicatie was namelijk dat tot die tijd de Bauernschaft Siebengewalt, gelegen links en rechts van de Augustinusweg, niet bij Afferden hoorde maar een exclave van Weeze was. Omgekeerd had Afferden het nog oostelijker gelegen Pleeseveld in zijn bezit. Dus er moest eerst gerekend worden om iedereen zijn deel te kunnen geven. De details staan op de volgende pagina.